Kính thưa các quý vị đã nằm xuống tại Quãng Trị, Thừa Thiên Huế, nơi đây ở sông Thạch Hãn, và ở trên tất cả những chiến trường từ mùa xuân đến cuối năm 1972, thường gọi là “mùa hè đỏ lửa.” 

Quý vị có thể là những chàng trai tuổi 17 bẻ gãy sừng trâu, tràn đầy sức sống, tuổi 18, tuổi đôi mươi, còn bao nhiêu ước mơ và hoài bão. Quý vị là những nữ du kích, hay cô gái chèo đò, chăn trâu, và nấu cơm vắt bí mật cho bộ đội.

Quý vị có thể không nghĩ mình là người Nam hay Bắc, chỉ là người từ những xóm, xã, làng, và thôn trong giang sơn kêu là Việt Nam từ thời nhà Nguyễn. Từ Mỹ, hệ thống phân biệt chủng tộc khoa học, scientific racism, của phương Tây, có thể gọi quý vị theo màu da: người da trắng, da đen, hay da mầu.

Quý vị đã đi lính có thể vì quý vị không có sự lựa chọn. Quý vị đã có thể tham gia chiến tranh với ước mơ thống nhất đất nước, giải phóng miền Nam từ kiền xích của Mỹ; một số quý vị có thể có ước vọng cho độc lập dân tộc bằng cách chống lại chủ nghĩa đế quốc và đế quốc Mỹ; lại có những quý vị có thể đấu tranh cho độc lập của miền Nam bằng cách chống lại chủ nghĩa cộng sản. và cũng có một số quý vị chỉ muốn có đời sống trong hoà bình cùng gia đình, mỗi ngày chỉ cần ba bữa đầy chén cơm.

Những quý vị người Mỹ có thể là không biết tại sao quý vị đã đến đây, để tham gia một chiến tranh mà chính phủ quý vị gọi là vì “nhân quyền” trên danh nghĩa, trong khi ở nước Mỹ, thật sự ra mà nói, người da đen vẫn chưa có tự do, tất cả mọi hiệp ước với người bản xứ đều bị vi phạm.

Quý vị, và kể cả chúng con, là nạn nhân của khát vọng bá chủ của Mỹ, nạn nhân của những chính sách chính trị và quân sự của Mỹ tại Đông Dương, với Việt Nam là trọng tâm.

Chúng con tới đây là để lòng mình chậm lại và nghẹn ngào chứng kiến nỗi đau thương tang tóc của một chiến lược đầy khói lửa giữa người việt đối với người việt, do cuộc can thiệp tàn bạo của Mỹ và đặc biệt do chính sách "Việt Nam hóa" cuộc chiến tranh của chính quyền Mỹ, chính sách đã tạo ra yếu tố nội chiến và đẩy một số người Việt chống lại nhân dân của mình.

Chúng con hối hận là chiến tranh này đã gây ra vạn sự mất mát, khổ đau, và hận thù ở cả hai phía trong nhiều gia đình Việt Nam. Hôm nay, chúng con vẫn còn cảm nhận được sự hiện diện những vết thương rất sâu chưa lành trong cộng đồng, cho nên sự hàn gắn không dễ dàng, có thể cần rất nhiều thời gian, nỗ lực, và thiện chí. Và, cũng có những gia đình sẽ không bao giờ biết nhau, hay hoà hợp, đoàn kết với nhau. Thậm chí một số người Việt bây giờ vẫn giữ một thái độ thù địch và ác ý đối với chế độ chính phủ hiện nay.

Chúng con hối hận là quý vị đã phải gác lại những ước mơ để tham gia chiến tranh ác liệt và bị cướp mất cơ hội để thực hiện những hoài bão cá nhân của mình.

Nguyên Phó chủ tịch Nước Nguyễn Thị Bình đã nói,

“Để xây dựng và phát triển một nước Việt Nam phồn vinh và vững mạnh, một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Trước mắt là tiến hành công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Đó là mục tiêu mà với mọi người Việt Nam yêu nước ai cũng thấy day dứt. chiến đấu mới của nhân dân ta là để phát triển đất nước, cần sự đóng góp tích cực của mọi người Việt Nam, trong nước và ngoài nước, không phân biệt quan điểm, chính kiến.” 

Còn nữa, vài người trong nhóm chúng con bây giờ đang sinh sống ở nước ngoài. Và hôm nay, chủ nghĩa đế quốc vẫn còn tồn tại. Xung đột giai cấp vẫn còn tồn tại. Cuộc chiến mới của chúng con là tiếp tục chống lại những hệ thống áp bức gây ra bất công bằng xã hội.

Dù là chúng con ở mỗi nơi khác nhau và có một cuộc chiến khác nhau, những cuộc chiến chống lại những hệ thống đàn áp đều có sự liên kết. Như ông Eldridge Cleaver, nhà lãnh đạo ban đầu của Đảng Black Panther ở Mỹ, đã nói năm 1970:

“The Black man’s interest lies in seeing a free and independent Vietnam, a strong Vietnam which is not the puppet of international white supremacy. If the nations of Asia, Latin America, and Africa are strong and free, the Black man in America will be safe and secure and free to live in dignity and self-respect.”

Tạm dịch là:

“Mối quan tâm của người da đen nằm ở việc nhìn thấy một nước Việt Nam tự do và độc lập, một nước Việt Nam hùng mạnh, không phải là con rối của quyền lực tối cao của người da trắng quốc tế. Nếu các quốc gia ở Châu Á, Châu Mỹ Latinh và Châu Phi trở thành hùng mạnh và tự do, thì người da đen ở Châu Mỹ sẽ được an toàn, đảm bảo tự do, và đạt được cuộc sống phẩm giá và tự trọng.”

Sau chiến tranh, công việt lớn nhất là xây dựng lại quê hương. Bác Hồ đã nói:

Độc lập, tự do mà người dân chưa được ấm no, hạnh phúc thì độc lập, tự do chưa có ý nghĩa.

Chúng con hiến bái lời cầu nguyện này cho cái tương lai ấm no và hạnh phúc đó.

Kính thư. 12/7/2022. Quảng Trị